ویلای کویری
موقعیت: ایران، کاشان
معمار: فیروز فیروز
مصالح: خاک کوبیده
تاریخ طراحی: ۱۳۸۱
مساحت ساخت: ۲۵۰m۲
همکار طراحی: علی ترابی
توضیحات:
متن: معمار پروژه
بخش بزرگی از فلات ایران اقلیم گرم و خشک دارد. شرایط اقلیمی در بسیاری از نقاط ایران به‌گونه‌ای است که بر‌اساس نتایج برآوردهای استعداد سرزمین با روش‌های امروزی غیر‌قابل‌سکونت تشخیص داده می‌شود. درعین‌حال سابقه‌ی سکونت در این مناطق به هزاران سال می‌رسد. ایرانیان در طول تاریخ با ارائه‌ی گونه‌هایی از معماری که با گذشت زمان در این سرزمین به تکامل رسیده است، پاسخ‌های درخوری به چالش‌های طراحی پایدار در اقلیم‌های متنوع ایران ارائه داده‌اند. با این پاسخ‌ها در اقلیم گرم و خشک ایران، این پاسخ‌ها در قالب معماری درونگرا
شکل گرفته‌اند.
در طراحی خانه‌ی ویلایی، ارتباط با طبیعت و رابطه‌ی فضای درونی و بیرونی موضوعی مهم است. با چنین رویکردی طراحی ویلا در شرایط کویری چالش برانگیز خواهد بود. ویلای کویری تلاشی برای خلق گونه‌ی ویلای برونگرا در اقلیم گرم و خشک ایران با پاسخ‌هایی مدرن و معاصر است.
شرایط فرضی برای سایت این پروژه، موقعیت شهر کاشان و خارج از بافت شهری است. ارتفاع از سطح دریا ۱۰۰۰ متر است.
ثابت نگاه‌داشتن دمای هوا در فضای داخلی در شرایط اختلاف دمای شدید شب و روز و درعین‌حال تأمین گردش هوا و عایق‌بندی، چالش‌های اصلی طراحی هستند.
یک پوسته‌ی صلب، فرم بیرونی طرح را تعریف می‌کند. این پوسته حفاظت در برابر تابش را تأمین می‌کند و هم‌زمان به ذخیره‌ی گرما در جداره‌ی ساختمان در فصول سرد سال کمک می‌کند. یک کانسپتِ لایه‌بندی در اینجا به شکل خانه‌ای شیشه‌ای در یک پوسته‌ی گلی بروز می‌کند.
خانه روی محور شمالی-جنوبی جهت‌گیری شده است و فضای داخل از جریان هوا در جهت شرقی-غربی بهره می‌گیرد، بدون آنکه جبهه‌ی شمالی و جنوبی در معرض تابش باشد. جبهه‌ی جنوبی توسط یک دیوار گلی پوشیده شده و در جبهه‌ی شمالی پنجره‌های سرتاسری ارتباط با بیرون را برقرار می‌کند.
در بام ساختمان با استفاده از گلدان‌های سفالی از تابش مستقیم به جداره‌ی سقف جلوگیری شده است. گلدان‌های سفالی وارونه، حجم زیادی از هوا را در زیر خود محبوس می‌کنند و به‌عنوانِ یک عایق حرارتی ارزان عمل می‌نمایند. این لایه روی یک بستر شنی قرار دارد و امکان این را فراهم می‌کند تا آب باران روی لایه‌ی نازک ضد‌ِآب حرکت کند و در منبعی در زیر حیاط ذخیره شود.
حیاط درونی معماری سنتی ایران در اینجا نیز حضور دارد و روزنه‌ای رو به آسمان است و ایوان در نمای جنوبی یک دید پانورامیک از سایت را در پیش‌روی نظاره‌گر داخل قرار می‌دهد. عقب‌نشینی جداره‌ی شفاف داخلی در اینجا فضای داخل را از تابش مستقیم خورشید حفظ می‌کند.
روزنه‌هایی که تابش کنترل‌شده‌ای از نور خورشید را به داخل هدایت می‌کنند در دیوارهای شرقی و غربی سبب ایجاد کوران هوا می‌شوند. جریان هوا از راهرویی در پیرامون حیاط میانی می‌گذرد و فضای سبز حیاط مرکزی نیز به خنک شدن هوا و به جریان یافتن آن کمک می‌کند.
مجموعه‌‌ی این عوامل امکان سازگاری معماری (resilience) با شرایط سخت اقلیمی در کویر را در عین حفظ ویژگی برونگرایی ویلا ایجاد می‌کند و ارتباط با طبیعت را به‌گونه‌ای پایدار ممکن می‌سازد.
پروژه برنده جایزه ویلا ۱۴۰۰ با کد شرکت کننده VA-۰۳۶۰
جهت ملاحظه اخبار این دوره از جایزه بزرگ ویلا به بخش اخبار وبسایت رسمی مجله ویلا مراجعه نمایید.
معماران مرتبط:
