ویلای چهار فصل
موقعیت: ایران، گیلان، چابکسر
معمار: شاهین حیدری
کارفرما: شخصی
مصالح: چوب و شیشه
تاریخ طراحی: ۱۳۹۱
مساحت زمین: ۱۰۰۰m۲
استودیو: معماران موج نو
معمار مسئول و طراح: لیدا الماسیان، شاهین حیدری
گروه طراحی و پرزانته: مریم امان پور ، پگاه روشن ، سروش مجیدی
توضیحات:
متن: تحریریه‌ی مجله‌ی ویلا
چکیده
ویلای چهارفصل در منطقه‌ای آرام و سرسبز در سواحل جنوبی دریای خزر یعنی در شهر چابکسر واقع شده است. این پروژه می‌کوشد تا تعاملی خوانا با محیط پیرامون برقرار نماید. دیاگرام فضایی ویلای چهارفصل با الهام از معماری برونگرای گیلان بر ایجاد فضاهای خالی در مرز مشترک بین درون و بیرون بنا کوشیده است؛ فضایی بینابینی که جهت ایجاد مرزهای بصری، بازی نور و سایه و کنترل گردش هوا در فضای داخلی از طبیعت اطراف خود نیز استقبال می‌کند.
توضیحات زمینه
بستر پروژه
شهر چابکسر یکی از بخش‌های شهرستان رودسر است که در استان گیلان قرار دارد. این شهر در منطقه‌ای در ساحل جنوبی دریای خزر و در ارتفاعی برابر با ۲۱۶ متر بالاتر از سطح دریاهای آزاد قرار گرفته است. چابکسر شهری آرام و سرسبز است که منطقه‌ای خوشایند را برای مسکن یک خانواده‌ی هسته‌ای فراهم می‌کند. یک فضای مسکونی که در آن سعی می‌شود تا محیط پیرامون را به‌گونه‌ی منظمی قاب‌بندی کند و به شیوایی با طبیعت ارتباط برقرار کند.
اقلیم
این منطقه از آب‌وهوایی معتدل برخوردار است و به‌همین‌دلیل به ملایم و مدیترانه‌ای‌‌مانند شناخته شده است.
در کنار تأثیر چشمگیر دریای خزر بر اقلیم منطقه، رشته‌کوه البرز نیز بر این تنوع اقلیمی افزوده است. این کوه سبب‌ساز بارندگی شدید سالانه و آب‌وهوای معتدل می‌شود؛ بااین‌وجود، دمای انجماد در این مناطق ساحلی به‌ندرت گزارش شده است.
چالش‌ها و پاسخ‌ها / فلسفه
این روزها دیاگرام‌های فضایی خانه‌هایی که گفته می‌شود هم‌سو با ارکان معماری پایدار ساخته شده‌اند به میزان بسیار زیادی همانند یکدیگر شده است. در این خانه‌‌ها استفاده از صفحات خورشیدی، دیوارهای ایزوله، شیشه‌های دوجداره و ... معمول است. بدیهی است که بیشتر آن‌ها تمایل دارند تا به‌عنوانِ کشتی هوایی ظاهر شوند؛ علاوه‌براین، خانه‌های شیشه‌ای قرن بیستم مانند خانه‌ی
«فیلیپ جانسون» و «میس‌وَن‌دِرروهه» تلاش کردند تا مرزهای بصری بین داخل و خارج را حل کنند؛ با‌این‌حال، گاهی اوقات عملکردها با هم مخلوط می‌شدند و بیشترِ جنبه‌های حریم خصوصی و زیبایی‌شناسی‌شان نادیده گرفته می‌شد.
در‌ضمن، بحث‌های اخیر معماری، پیرامون تمایل به از بین بردن مفهوم "مسکنِ" تعریف‌شده به‌عنوانِ یک "ماشین" است که این کار را با به چالش کشیدن ساخت یک خانه‌ی پایدار انجام می‌دهد؛ خانه‌ای که با محیط پیرامونش تعامل دارد، انرژی را مبادله می‌کند و عملکردهایی را به‌عنوانِ موجودی خودکفا انجام می‌دهد؛ این در حالی است که حضور انسان، ارزش‌های زیبایی‌شناسی و تجربه‌های گوناگون در فضای معماری در طول زمان، از بخش‌های ضروری معماری است؛ از‌این‌رو، هیچ نقابی بین داخل و خارج وجود ندارد.
میراث معماری گیلان، معماری برونگرا را به نمایش می‌گذارد؛ طبیعت منطقه، معماری را به آغوش می‌کشد و ساکنان روستاها به گرمی از مناطق سبز اطراف استقبال می‌کنند.
معماری و طراحی
ویلای چهارفصل، گفت‌وگوی تعاملی خوانایی را از حجاب‌های مسکونی و محیطی ایجاد می‌کند: بهار، تابستان، پاییز و زمستان و آنچه را که طبیعت در گذر از زمان می‌پوشد، هوشیارانه به تن می‌کند.
ساختمان با‌توجه‌به شرایط آب‌وهوایی منطقه در راستای شرق به غرب گسترش می‌یابد.
"بازی" با احجام در بطن پوسته‌ی چوبی مکعب اصلی باعث ایجاد تنوع در سازمان فضایی می‌شود؛ این در حالی است که حریم خصوصی و استقلال ساکنانش را حفظ می‌کند و با قرار دادن فضای فعالیت‌های خانوادگی و خدماتی در مکعب مرکزی بر اجتماعی بودن انسان تمرکز می‌کند؛ از‌این‌رو، پوسته‌ی چوبی مکعب اصلی با گشودگی‌های خود عملکردهای جداگانه را در این محفظه‌‌ی جعبه‌مانند به‌طورِ ماهرانه‌ای به هم پیوند می‌دهد و زندگی اجتماعی را شکل می‌دهد تا در فرم و فضا به وحدت نزدیک شود؛ علاوه‌براین، سایه‌‌اندازی خوبی را سبب می‌شود و با‌توجه‌به جهت وزش باد و در‌نتیجه گردش هوای مطبوع، فضاهایی خنک و بهره‌مند از نسیم را ایجاد می‌کند؛ دریافت پرتوهای تابشی خورشید و رطوبت هوا را نیز در تابستان‌های گرم کاهش می‌دهد.
ایجاد یک مهتابی (تراس) در بام نشان‌‌دهنده‌ی یک فضای دنج تابستانی شاه‌نشین است که از پیشینه‌ی معماری بومی در مناطق جنوبی دریای خزر در ایران ناشی می‌شود.
سطح طبقه‌ی همکف به‌عنوانِ بخش عمومی ویلا عمل می‌کند و طبقات فوقانی بخش‌های خصوصی هستند. پنجره‌های بزرگ فرصتی عالی را برای بهره‌مندی از نور طبیعی فراهم می‌کنند. این پنجره‌ها چشم‌انداز خوبی را به باشندگان فضای داخلی پیشکش می‌کنند و بدین‌سان ساکنان ویلا روح فصول را در تماشای طبیعت تجربه می‌کنند؛ در‌واقع، پروژه به‌طورِ‌مکرر در یک بازه‌ی زمانی بیست‌وچهار ساعته بازآفرینی می‌شود.
پنجره‌ها محیط اطراف را به تصویر می‌کشند و آن را در طول روز منعکس می‌کنند؛ در‌حالی‌که شب‌ها نمایانگر چشم‌انداز هستند و آن را قاب می‌کنند؛ در‌نتیجه، در ترکیب خلوص و سادگی این ساختارهای مکعبی، ارتباط متقابل، بی‌واسطگی و مشاهده‌ای پایدار فراهم می‌شود.
برنامه‌ی طراحی این پروژه خواستار دو اتاق خواب تک‌نفره
(یک تخته) و یک اتاق خواب مستر، آشپزخانه‌ی مناسب، فضای غذاخوری، اتاق نشیمن، سالن ورزشی کوچک و استخر شنا در مساحتی برابر با هشتصد متر‌مربع است.
پایداری
این پروژه‌ها قصد دارند یک منطقه‌ی مسکونی در چنین سایتی را به‌عنوانِ بخشی از طبیعت برای تولید منابع انرژی مورد نیاز برای زندگی هم‌سو باکیفیت استانداردهای امروز ایجاد نمایند.
زاویه‌ی قرارگیری صفحات خورشیدی به‌گونه‌ای است که بیشترین میزان دریافت انرژی تابشی خورشید را داشته باشند و بدین‌ترتیب بتوانند انرژی مورد نیاز ساختمان را تأمین کنند.
آب باران دوباره جمع‌آوری می‌شود، در یک مخزن ذخیره می‌شود، فیلتر می‌شود و در بخش‌های پایینی خانه برای نوشیدن، شست‌وشو و غیره توزیع می‌شود؛ علاوه‌براین، انرژی مورد نیاز سیستم گرمایشی ساختمان توسط صفحات خورشیدی قرار داده شده در بالای سقف تأمین می‌شود.
مصالح
استفاده از شیشه و چوب بازیافتی که توسط کارخانه‌ی چوکا کارخانه‌ی چوب و کاغذ ایران تولید می‌شود، تلاشی برای دستیابی به حفاظت از طبیعت است؛ گفتنی است که این کارخانه در استان گیلان و در کیلومتر شش جاده‌ی رضوانشهر به تالش قرار دارد.
معماران مرتبط:
