خانه‌ای برای یک معمار، گروه شماره 01
موقعیت: یزد، ایران
معمار: استودیو طراحی AA
کارفرما: بدریه دهقان
مصالح: آجر
تاریخ طراحی: ۱۳۹۶
مساحت زمین: ۳۲۴m۲
مساحت ساخت: ۳۵۰m۲
شرکت معماری: آتلیه‌ی معماری امیرعباس ابوطالبی و همکاران
معمار مؤلف: امیرعباس ابوطالبی، سیده مریم مهدویه، داوود مدرس، زهرا شریفی
مشاور و طراح راهبردی/اجتماعی: محمدرضا حائری مازندرانی
تحلیل انرژی: بدریه دهقان، سید احسان فاطمی
توضیحات:
انسان و ارتباطش با تمام عناصر بیرونی ازجمله فلک، نباتات و... که از چهار عنصر، آب، باد، خاک و آتش تشکیل‌شده، بیشتر از یک خانه باید دیده شود. تحقق این امر، مستلزم داشتن یک الگو است. این الگو، الگوی ذهن انسان امروز است؛ انسانی که می‌خواهد در شهر یزد و با مشخصات فردی و شخصیتی خودش زندگی کند.
هدف عالی الگو رسیدن به وحدت است. به عبارتی این انسان باید احساس کند که در خانه‌اش انسان است. "ای خوش آن هستی که آدم را به سمت وحدت می‌برد". معماری به مثابه کل، یا به مثابه جزئی از محیط محسوب می‌شود و تناظر میان بدن انسان با محیط باید در نظر گرفته شود. اگر خانه را مسکن جزئی و شهر را مسکن کلی بدانیم، بنابراین از هم متأثر هستند و این دیدگاه به ما میگوید که در طراحی یک منزل مسکونی، بسته به اینکه این محیط طبعی اولیه به گرمی، سردی، رطوبت یا خشکی دارد، برای رساندن آن به تعادل، باید ایده‌ای را ارائه دهیم که در جهت ارتقای رابطه بین انسان و محیط باشد.
شهر یزد دارای اقلیم گرم و خشک است؛ بنابراین مسکن ما باید به‌گونه‌ای طراحی شود که "سردی و تری" را برای انسانی که در آن زندگی می‌کند ایجاد کند تا به تعادل برسد. بنابراین هدف ما فراهم کردن آسایش حرارتی-رطوبتی در فضای خانه، همراه با خلق کیفیت‌های معمارانه برای گذران وقت ساکنین است. طراحی عناصر داخلی و عناصر خارجی باید در جهت رسیدن به این هدف باشد. حضور آب و حرکت آن، بازی با حضور و عدم حضور نور، دعوت سبزینگی به فضای درونی، جهت‌گیری هوشمندانه در راستای باد و نور مطلوب و... که همه از دسته راهکارهایی هستند که در معماری سنتی ایرانی و به‌طور اخص در شهرهایی مانند یزد دیده می‌شوند، می‌توانند ما را در رسیدن به الگوواره هایی که به دنبالشان هستیم، یاری رسانند.
زمین مورد طراحی ما در شمال شرقی شهر یزد واقع شده است. این زمین با ابعاد ۱۲ در ۲۷ متر، در راستای شمال غرب به جنوب شرق کشیدگی دارد و تنها دسترسی به زمین از جبهه جنوب شرقی آن است. با توجه به منطقهی طراحی ما، یعنی شهر یزد، تمهیدات اقلیمی اهمیت بالایی دارد. استفاده درست از آفتاب و حتی در اکثر مواقع فرار از آن، استفاده مناسب از باد مطلوب (بادی که از سمت شهر اصفهان به یزد وزیده می‌شود و به باد اصفهان معروف است) از جمله موارد کاربرد سیستم‌های غیرفعال در این پروژه هستند.
این ساختمان در چهار سطح کاربری تعریف شده است. با ورود به حیاط سه سطح دسترسی در مقابل ما قرار می‌گیرد. ورودی اصلی در طبقه اول، ورودی واحد مهمان در طبقه زیرین و دسترسی به پارکینگ در همکف (پیلوت). ورودی اصلی ساختمان از حیاط توسط راه‌پله‌ای که از زیر حجم طبقه دوم عبور می‌کند تعریف شده است. این پله‌ها به حیاطی میانی می‌رسند که به ساکنین و مهمانان ساختمان خوشامد میگوید. در طبقه اول سالن پذیرایی، نشیمن خصوصی، آشپزخانه، اتاق خواب مهمان و فضاهای خدماتی قرارگرفته‌اند. یکی از اهدافی که ما در این پروژه دنبال کرده‌ایم ارزش گذاشتن برای جایگاه انسان در خانه است. یکی از مصداق‌های آن نوع سازمان‌دهی فضاهاست. قرارگیری ورودی در قسمت میانی ساختمان ما را در این امر کمک زیادی کرده است؛ چراکه سبب شده است تا میزان راهروهای ما به حداقل برسد و تمامی فضاها حول یک فضای تقسیم سازمان‌دهی شوند.
ارتباط عمودی میان طبقات از طریق راه‌پله‌ای انجام می‌شود که در قسمت خصوصی خانه (نشیمن خصوصی) قرار گرفته است. در طبقه بالا اتاق‌های خواب و به‌طورکلی، حوزه خصوصی ما قرارگرفته است. در طراحی این طبقه قصد بر این بوده است تا تمامی اتاق‌ها سهمی در فضای باز خصوصی خود داشته باشند. علاوه بر فضاهای باز خصوصی، حیاطی در طبقه بالا طراحی شده است تا قابلیت خلق خاطرات جمعی را در خانواده افزایش دهد. این حیاط از نورگیری مناسبی برخوردار است و با حیاط میانی قسمت ورودی و حیاط اصلی ارتباط بصری دارد.
هرکدام از این حیاط‌ها سهمی از آب و سبزینگی ساختمان دارند که به افزایش کیفیت آنها نیز کمک کرده است. این ویژگی به نیاز "سردی و تری" طبع انسان در شهری کویری مانند یزد پاسخ می‌دهد. در حرکت از فضاهای انتهایی ساختمان به جلوی آن، با تنگ کردن گشودگی‌های فضایی (مانند حیاط‌ها) با بهره‌گیری از باد مطلوب، سعی بر ایجاد کوران شده است. این ویژگی، سبب شده است تا حیاط‌های ما به دو دسته‌ی "حیاط‌های سرد" و "حیاط‌های گرم" تقسیم شوند.
معماران مرتبط:
