مجلهی ویلا شمارهی 12
نسخهی سالانه
راغ ویلـا
مقاله
امیرعباس ابوطالبی، لادن مصطفیزاده
پاییز 1403
برای مطالعهی متن اصلی کلیک کنید.
راغویلایِ خاکی
یک الگوی جدید برای ویلا را تصور کنید؛ الگویی که از محدویتها فراتر رود و زندگیِ قابلِ دسترس را برای همه امکانپذیر کند. در حالیکه این مفهوم ممکن است در ابتدا برای برخی، غیرِ قابلِ دسترس بهنظر برسد، اما "راغویلاهایِ خاکی" بهعنوانِ پایهای مناسب برای این نوع جدید از سکونتگاهها مطرح میشوند.
"راغویلاهایِ خاکی"دقیقا به چه مفهوم است؟ اصطلاحِ "خاک (Earth)"بهطورِ سُنَّتی بهسازههایی اشاره دارد که با استفاده از مصالحی ساخته میشوند که مستقیما از زمین استخراج میشوند. در گذشته، خانهها و ویلاهای "خاکی" یکی از انتخابهایِ رایجِ معماری در ایران بودند که با تکیه بر تکنیکهای محلیِ توسعهیافته، مقاومت ساختاریِ آنها را افزایش میدادند. برخی از این سازههایِ سُنَّتی هنوز هم پابرجا هستند و روشهای ساخت آنها از طریق متخصصانِ محلی در دسترس است. این تکنیکها را میتوان بهطور سیستماتیک، مستندسازی و حفظ کرد و بهاشتراک گذاشت تا هم در روشهای معماریِ مُعاصر ادغام شوند و هم دانشِ معماری را غنیتر کنند. مفهومی که از طریق مصاحبه و گفتگو با یک گروهِ آلمانیِ متخصص در معماریِ مبتنی بر خاک، بیشتر توسعه یافت.
"راغ" در واقع، یک واژهیِ سُنَّتیِ ایرانی است که توسط دکتر ناصر براتی احیا و در گفتمانِ معماریِ مُدِرنِ ایران جای گرفته است. به گفتهی دکتر براتی، "راغ"بهمعنای خانه- باغ است که نمونههایی از آن، همچنان در شهرهایی مانند بَم وجود دارد. در ادبیاتِ معاصر، یک "راغویلا" به ساختمانی گفته میشود که بهعنوان مکانی برای دور شدن از زندگیِ شهری طراحی شده و فرصتی برای پناه بردن به طبیعت را فراهم میکند. بنابراین، "راغویلاهای خاکی"را میتوان سازههایِ ایرانی دانست که از مصالحِ برگرفته از "خاک (Earth)" ساخته شدهاند، میراث معماری را با روشهای زیستمحیطیِ مُعاصر پیوند میدهند و در عین حال ویلاها را برای طیف وسیعتری از علاقهمندان به ویلا در دسترستر میسازند. علاوه بر این، این سازههایِ ایرانی، پتانسیل آن را دارند که توسعه داده شده و در خاورمیانه نیز مورد استفاده قرار گیرند.
علاوه بر این، "راغویلاهای خاکی"، این پتانسیل را دارند که با ارائهی جایگزینی مقرونبهصرفه برای مسکنِ سُنَّتی، دسترسی به زندگی در ویلا را گسترش دهند. در فرآیند ساخت از مصالحِ محلی استفاده میشود که هزینههای کلی را بهطور قابلِ توجهی کاهش میدهد. این سازهها بهدلیل استفاده از تکنیکهای ساده و سُنَّتی، ساخت آسانتری دارند و همچنین زمان ساخت را کوتاهتر میکنند. علاوه بر این، ماهیت سازگار با محیطِ زیست آنها، از جمله قابلیتِ بازیافتِ مصالح و تقویت رشد گیاهان، آنها را برای ساختوساز در زمینهای کشاورزی مناسب میکند و در نتیجه دسترسیپذیری و پایداری آنها را افزایش میدهد.
در نتیجه، "راغ" ویلاهای سُنَّتی، زمانی نمادی از یک سبکِ معماریِ متمایز بودند. بههمینترتیب، "راغویلاهای خاکی"یک راهِ حلِ معاصر برای گسترش دسترسی به زندگی در ویلا ارائه میدهد. با استفاده از مصالحِ محلی و تکنیکهایِ پایدار، این ویلاها میتوانند نیازهای جمعیتِ گستردهتری را برآورده کنند و جایگزینی مقرونبهصرفه و سازگار با محیطِ زیست برای مسکنِ سُنَّتی ارائه دهند. با توجه به قابلیت گسترش این مفهوم، این ویلاها پتانسیل آن را دارند که در سراسر خاورمیانه توسعه یافته و به تقاضای رو به رشد برای فضاهایِ زندگیِ پایدار و قابلِ دسترس در این منطقه پاسخ دهند.