سرمقاله مجله ویلا – شماره شانزدهم

سرمقاله شماره‌ی شانزدهم مجله‌ی ویلا

ویژه‌نامه‌ی ویلا در کشور اتریش 

The house has to please everyone, contrary to the work of art which does not. The work is a private matter for the artist. The house is not. 
“Adolf Loos”

 

ویلاسازی در کشور اتریش

امروزه اتریش کشوری نسبتاً کوچک و کوهستانی در مرکز اروپا و با جمعیتی بالغ بر نه میلیون نفر است. اما یک سده پیش و تا قبل از شکست خود در جنگ جهانی اول، امپراتوری پهناوری بود که قلمرو آن در شرق از مرزهای عثمانی آغاز، در غرب به خاک آلمان و در جنوب به نواحی شمال ایتالیا و بنادر دریای آدریاتیک می‌رسید. در چنین قلمرو پهناوری نه تنها طبقه‌ای از اشراف و نُجبا رشد کردند، بلکه به موازات آن دانشگاه‌های معتبر تأسیس و از درون آنها معماران زبده‌ای ظهور کردند که ساخت‌وساز خلاق و پرطمطراقِ هسته‌ی قدیمی شهر وین ماحصل زحمات آن‌ها است. با پایان جنگ جهانی اول و شکست این پادشاهی، از سویی اتریش شاهد تجزیه خود و افول‌های فراوان ‌شد، ولی از سوی دیگر توانست جایگاه پیشرو خود را، بخصوص با معماران جوان خود، در صحنه‌ی معماری و بیش از همه معماری مدرن حفظ کند. از جمله‌ی این معماران، می‌توان به نام‌‌هایی همچون آدولف لوس¹، اتو واگنر²، و یا یوزف هوفمن³ اشاره کرد.

در این سال‌ها معماران جوان بیشتر به دنبال پاسخ‌هایی خلاق برای ساخت‌وسازی انبوه جهت سکونت‌دادن طبقات فرودست و کارگری و طراحی مسکن‌های بی‌آرایه و مدرن بودند. در همان زمان، نگرش نوآورانه و پیشرو آنها به عنوان الگویی برای معماری در سطح بین‌المللی شناخته شدند. گابریل گورکیان⁴ معمار ایرانی_ارمنی نیز که در وین تحصیل و در بستر چنین محیطی رشد ‌کرد و توانست با در بازگشت به ایران، در دهه‌ی سی میلادی، سازنده‌ی نخستین ویلاهای مدرن در تهران ‌شود. صحنه معماری اتریش در نیمه‌ی دوم قرن گذشته و اوج پسامدرن نیز همچنان در صدر باقی ‌ماند و نسلی  از معماران زبده، همچون هانس هولاین⁵، برنده‌ی جایزه پریتزکر⁶ 1985 و طراح موزه‌ی آبگینه‌ی تهران و یا وولف پریکس⁷ و گونتر دومینیک⁸ از پیشروان جریان دکانستراکشن عرضه ‌کرد.

با ورود به قرن بیست‌ویکم، نسلی جدید از معمارن اتریشی نشان دادند که می‌توانند انتظار جامعه‌ی معماری از خود را برآورده کنند و آثاری پیشروی در امتداد پروژه‌های درخشان گذشته کشورشان خلق کنند.

در این شماره به گوشه‌ای از همین تلاش‌ها از زاویه‌ی ساخت‌وساز ویلایی و خانه‌های ییلاقی نیم‌نگاهی انداخته می‌شود و ‌کوشش می‌شود موضوع نه تنها با معرفی پروژه‌هایی شاخص از دفاتر معماران اتریشی، بلکه با ارائه‌ی چند مثال از دفاتر معماران نخبه‌ی مهاجر و دانش‌اموختگان دانشگاه‌های آن دنبال شود. علاوه بر آن تلاش می‌شود با اضافه کردن مطالب و مصاحبه‌هایی به تصویر ارائه داده شده شکلی کامل‌تر و جامع‌تر داده شود.

طبیعی است که مشکل بتوان در یک شماره به معماری ساخت و ساز ویلایی و ییلاقی در کشوری مانند اتریش پرداخت. لذا کوشش خواهیم کرد این موضع را در شماره دیگری در آتیه دنبال و زوایای تصویر ارائه شده را تکمیل کنیم.

 

دکتر نگار حکیم
سردبیر مهمان

 

[1] Adolf Loos

[2] Otto Wagner

[3] Josef Hoffmann

[4] Gabriel Guevrekian

[5] Hans Hollein

[6] Pritzker-Preis

[7] Wolf dPrix

[8] Günther Domenig